ღვინის ტურიზმის ბიზნესი.
ღვინის ტურიზმის ბიზნესის განვითარება.
ღვინის ტურიზმის ისტორია მეცხრამეტე საუკუნის მეორე ნახევრიდან იწყება, როდესაც ვიზიტორების მიერ ადგილობრივი მოსახლეობის ვენახების მონახულება მოგზაურობის ნაწილად იქცა.
მეცხრამეტე საუკუნის ბოლოს კი ღვინო გახდა მიმზიდველი ფაქტორი ტურისტული პაკეტების შემუშავებისას, ისეთი ქალაქებისათვის, როგორებიცაა: ტოსკანა (იტალია), ალსასი, ბორდო, ბურგუნდი, შამპანი (საფრანგეთი), რაინის ველი (გერმანია) და დურო ველი (პორტუგალია) (Trišić et al., 2019).
მეცნიერი ბიტნერი პირველი იყო, რომელმაც 1992 წელს ჩატარებულ სამუშაო შეხვედრაზე აღნიშნა, რომ მომსახურების ინდუსტრიაში მომხმარებლის აღქმაზე და ქცევაზე დიდ გავლენას ახდენს, როგორც გარემო, ასევე ფიზიკური პირობები. მას შემდეგ „servicescape”- ის მოდელი წარმატებით დაინერგა ტურიზის სფეროში, სადაც მომსახურების სერვისი დაფუძნებულია დამოკიდებულებებზე და ქცევებზე. „სერვისსქეიფ“ მოიცავს ისეთი გარემო და ფიზიკური მახასიათებლების ერთობლიობას, როგორებიცაა: მდგომარეობა, ნიშნები, სიმბოლოები, ნიმუშები და სივრცითი ფუნქციონალურობა.
„სერვისსქეიფის“ კონცეპტუალური ჩარჩო ფართოდ გამოიყენება ისეთი სამეცნიერო კვლევების განხორცი- ელებისას, რომელიც შეისწავლის და განიხილავს მომხმარებელის ქცევას მრავალ კულტურასა და კონტექსტში. ტერმინ „სერვისსქეიფ“-ს ბიტნერი განმარტავს, როგორც „ადამიანის მიერ შექმნილ ფიზიკურ გარემოს, რომელიც უპირისპირდება ბუნებრივ ან სოციალურ გარემოებებს“ (Bruwer & Lesschaeve, 2012).
აღნიშნულმა მიდგომამ კი წარმოშვა ახალი ტერმინი „Winescape”, რომელიც პირველად პეტერსის მიერ იქნა გამოყენებული 1997 წელს და „Winescape”-ს განმარტავს, როგორც „ღვინის რეგიონის ატრიბუტიკა“, ალებაკმა და ლაკოვიდოუმ კი 2011 წელს მისი სხვა დეფინიცია წარმოადგინეს „მთლიანი რეგიონი და მისი ატრიბუტიკა“, ხოლო 2005 წელს მკვლევარმა პატრინიკინმა მისი კიდევ უფრო განვრცობილი განმარტება წარმოადგინა „სივრცითი სფერო, რომელშიც მევენახეობის ფარგლებში ინტეგრირდება მეღვინეობა და ღვინის ტურიზმი“. ღვინის რეგიონი წარმოადგენს დანიშნულების ადგილს ღვინის ტური- სტებისათვის, ხოლო „Winescape”-ს ქმნის ტურისტის რწმენის, შთაბეჭდილების და იდეების ჯაჭვს (Bruwer & Lesschaeve, 2012). ღვინის რეგიონის განვითარებაზე გავლენას ახდენს, როგორც გარემო პირობები, ასევე ჰოლისტიკური გარემო, სადაც წარმოჩინდება ტურისტის როგორც წინა გამოცდილება, ასევე მოლოდინი ღვინის რეგიონის მიმართ (იხ. სქემა 1).
სქემა 1.
მომსახურების ზომები (Servicescape) ღვინის ტურიზმის კონტექსტში (ადაპტირებულია Bitner-დან, 1992)
წყარო: Bruwer & Lesschaeve, 2012
2012 წელს სამეცნიერო ჟურნალში „ჟურნალი მოგზაურობისა და ტურიზმის მარკეტინგის შესახებ“ (Journal of Travel & Tourism Marketing), გამოქვეყნდა ჯოან ბრუვერისა (სამხრეთ ავსტრალიის უნივერსიტეტი) და იზაბელა ლესჩეივის (კანადა, ვინლენდის კვლევისა და ინოვაციების ცენტრი) სტატია „ღვინის ტურისტების მიერ რეგიონის ბრენდის იმიჯის აღქმა და წინაპირობა: ღვინის ტურიზმის ჩარჩოს კონცეპტუალიზაცია“.
კვლევის განხორციელებისას კანადაში, ღვინის რეგიონში გამოიკითხა 996 რესპონდენტი. კვლევის ფარგლებში 446 რესპონდენტმა, ანუ 44,9%-მა, ღვინის რეგიონში სტუმრობის მიზეზად ღვინის ტურიზმი დაასახელა, თუმცაღა გამოიკვეთა სხვა მიზეზებიც, ესენია: რეკრეაცია, ფესტივალებზე დასწრება და სხვა.
კვლევაში ასევე მოცემულია ღვინის ტურისტის მამოტივირებელი ფაქტორები, კერძოდ ესენია: ღვინის დაგემოვნება; ღვინოზე უფრო მეტი ინფორმაციის მიღება; გამოცდილების მიღება; საკუთარი თავისა და სხვა ადამიანების გართობა; ღვინის ყიდვა; სასიამოვნო დღის გატარება; ინფორმაციის მიღება; ღვინის ტურზე წასვლა; უნიკალური ღვინოების პოვნა; სოფლის გარემოს ნახვა; სხვა ადამიანებ- თან სოციალიაზაცია; ღვინის სხვა პროდუქტების შეძენა; ღვინის რესტორანში ვახშმობა; მეღვინესთან შეხვედრა.
განხორციელებული კვლევის ფარგლებში, მათ ასევე წარმოდგენილი აქვთ ის ფაქტორები, რაც ახდენს ზემოქმედებას ტურისტზე
ეს ფაქტორებია:
- ულამაზესი პეიზაჟები და ლანდშაფტები, ხედები;
- ღვინის მამულები – სილამაზე, მაღაზიის ზომა, ხარისხი, მრავალფეროვნება, ერთმანეთ- თან სიახლოვე;
- ღვინის ხარისხი, გემოვნება, მრავალფეროვნება, უნიკალურობა და ა.შ. – დადებითი შეფასებები;
- ქალაქი / სოფლები – მშვენიერი, მომხიბლავი, ისტორიული ბაღები;
- რეგიონის გარემო, სიმშვიდე, თავისუფლება, რომანტიულობა;
- მეგობრული ადამიანები, სტუმართმოყვარეობა;
- აქტივობები, მრავალფეროვანი სანახაობები, ველოსიპედი, გოლფი, შოპინგი;
- ღვინის დაგემოვნება / ტურები – კარგად ორგანიზებული, მრავალფეროვანი, პროფესი- ონალი პერსონალი;
- რეგიონის ხელმისაწვდომობა;
- რესტორნებისა და კვების შესანიშნავი ხარისხი, გურმან ტურისტთა შეფასებები;
- ტურისტული ინფრასტრუქტურა – კარგი საცხოვრებელი, ტურისტებზე ორიენტირებული, განაშენიანებული;
- კლიმატი და ამინდი, სუფთა ჰაერი და სუფთა მხარე – დადებითი მითითებები;
- ვენახები, მევენახეობა, მეურნეობის დამუშავებული სახე;
- რეგიონის სხვა პროდუქტები – ხილი (ატამი და ა.შ.);
- ღვინის ღონისძიებები – შოუ, ფესტივალი, თეატრი, მრავალფეროვნება;
- ღვინის ცნობადობა – (კანადის შემთხვევაში მსოფლიოში განთქმული ბრენდები, ბრწყინვალე შეფასებებით.
სქემა 2-ზე განხილული კვლევის ავტორებს, წარმოდგენილი აქვთ მომსახურების ის მახასიათებლები, რომლებიც გავლენას ახდენს ღვინის ტურიზმის განვითარებაზე.
მასში გამოირჩევა ორი მახასიათებელი, ესენია: მომსახურების მახასიათებელი და ღვინის მახასიათებელი, სადაც იკვეთება ამ ორი სერვისის ურთიერთკავშირი და მათი ერთმანეთთან მჭიდრო დამოკიდებულება.
სწორედ მოცემულ მახასიათებელზე დაყრდნობით შემუშავდა ღვინის ტურიზმის განვითარების ჩარჩო საქართველოს რეგიონებისათვის.
ღვინის ტურიზმის განვითარებას ღვინის მწარმოებლებისათვის გარკვეული უპირატესობები აქვს:
- ვიზიტორთა მოზიდვა;
- ღვინის მომხმარებელთა/ვიზიტორთა საჭიროებების უკეთესი გაგება;
- მაღალი მარჟით პირდაპირი გაყიდვების ხელშეწყობა;
- ბრენდის პრომოუშენი;
- ახალი ღვინის ბრენდების დროული და სრულყოფილი ტესტირება;
- ღვინის მომხმარებელთა პროფილის დივერსიფიკაცია;
- საზოგადოებასთან ურთიერთობა;
- ჯვარედინი გაყიდვები;
- ვიზიტორთა განათლების შესაძლებლობა;
- ღვინის მომხმარებელთან დაახლოება (ქობლიანიძე და სხვ., 2016).
სქემა 2. მომსახურების მახასიათებლები (servicescape) ღვინის რეგიონის სერვისების კონტექსტში
წყარო: Bruwer& Lesschaeve, 2012
წყარო: ნინო საჩალელი. გრიგოლ რობაქიძის სახელობის უნივერსიტეტი, დოქტორანტი
sachalelinino@yahoo.com